Witte esdoorn

Anekdote over de esdoorn

Er bestaan wereldwijd 150 esdoornsoorten. De meeste daarvan zijn Aziatisch. Ze zijn zeer populair in China en Japan. Daar groeien ze uit tot een echte passie. Ze worden er geselecteerd en verzameld om hun uitzonderlijke kleuren en in de herfst brengen ze massa’s toeristen op de been.

Nochtans wordt de esdoorn geassocieerd met Canada. Ongetwijfeld door het rode blad dat in het midden van de vlag prijkt. In Canada groeien van nature een dozijn verschillende soorten, die de bossen vurig rood kleuren in de herfst. Zonder hen was er van de befaamde ‘indian summer’ geen sprake.

De bekendste van de Canadese esdoorns is de suikeresdoorn. Van zijn zoete sap wordt de heerlijke siroop gemaakt. Het maakt deel uit van de eetcultuur van het land. De zilveresdoorn is minder bekend bij het grote publiek, maar hij is wel vermaard om zijn prachtige kleuren. Hij wordt vaak geplant om landschappen op te fleuren in de periode dat het weer wat grijzer wordt.

Geheimen van de esdoorn De bladeren van de bomen bevatten gele en oranje pigmenten. Dat zijn de ‘carotenoïden’, waaraan wortels, narcissen en bananen hun kleur te danken hebben. In de bladeren zitten soms ook rode en paarse pigmenten. Dat zijn de ‘anthocyanen’, die we terugvinden in bosbessen, bloedsinaasappels of kersen. In de lente en de zomer worden ze aan het oog onttrokken door de groene pigmenten van het chlorofyl.

Chlorofyl is de stof waardoor de boom zich kan voeden en zich kan ontwikkelen. In de herfst, als de dagen beginnen te korten en de temperaturen afnemen, halen de bomen de waardevolle voedingsstoffen uit hun bladeren. Ze slaan ze in hun wortels op om de winter de baas te kunnen. De groene kleur verdwijnt dan uit de bladeren en het geel en/of rood komen tevoorschijn.

Als de herfst aanbreekt, trekken de Canadese esdoorns het chlorofyl niet alleen terug uit hun bladeren. Ze produceren ook rode pigmenten. Sommige wetenschappers denken dat het een manier is om hun bladeren te beschermen tegen de brandwonden van de laatste zonnestralen in de zomer en om bepaalde vijanden, zoals bladluizen, af te schrikken. Maar het blijft voorlopig toch een mysterieus fenomeen.

Heilzame invloeden van de esdoorn Het voornaamste voordeel van de esdoorn is zijn decoratieve aspect. Zijn bladerdek is breed en dik. Hij produceert grote hoeveelheden zuurstof. In de zomer levert hij heel wat schaduw die de temperaturen lokaal helpt temperen. Hij heeft een gunstig effect op hitte-eilanden. Zijn zeer compacte wortelnetwerk kan helpen om de bodem vast te houden. Het is een bondgenoot tegen erosie.

De esdoorn herkennen

Bladeren

Tegenover elkaar op de tak (tegenoverstaand) - Diep ingesneden vorm met 5 delen (lobben) die zoals de vingers van een hand geschikt zijn (handlobbig) - Vallen van de boom (bladverliezend)

Bladerdek

Kleur lente/zomer: groen bovenaan, grijswit onderaan - Kleur herfst: geel, oranje en rood - Afwezig in de winter

Vruchten

Dopvruchten - Noten/zaden uitgerust met twee vleugels - Vorm van de hoorn van een neushoorn

Schors

Komt los in hoekige plakjes

Bijzondere kenmerken van deze boom Deze zilveresdoorn maakt deel uit van een trio. Ze zijn geplant om de oever te verfraaien. De plek is goed gekozen want ze lijkt op de natuurlijke habitat van deze soort in Noord-Amerika. Zilveresdoorns groeien graag in drassige zones of dicht bij rivieren.

In de herfst merk je de drie bomen op omdat ze op dat moment schitteren met hun spectaculaire bladerdek. De rest van het jaar zijn ze eerder onopvallend.

(Teksten en foto's van Priscille Cazin - Sylvolutions)

Dit portret is:

- Verrijkt met een illustratie uit de Belgische Federale Staatscollectie in permanente bruikleen aan de Meise Botanical Garden. Zie bijlage. Met dank aan de bibliotheek (erfgoedcollectie) voor deze bijdrage.

- Een initiatief van Christos Doulkeridis, burgemeester, Audrey Lhoest, schepen van Leefmilieu, Groene ruimten en Beplantingen, Toerisme, college van burgemeester en schepenen van Elsene.