De grote trompetboom

Anekdote over de catalpa

De catalpa bignonioides behoort tot een tropische familie. Het is een van de twee leden van die familie die erin geslaagd zijn zich in Noord-Amerika te vestigen. Als hij in bloei komt, tooit deze boom zich in een spectaculair wit gewaad. Hij is dan bedekt met grote trossen bloemen in de vorm van klokjes. Vervolgens maakt hij zeer lange peulen aan die op reuzenbonen lijken.

Over de naam van de catalpa doen verschillende verhalen de ronde. Deze exotische boom, die zo sterk verschilt van alle andere lokale soorten, was een heilige boom voor bepaalde stammen van de Noord-Amerikaanse inheemse bevolking. Hij werd vereerd door de Catawpa. Die inheemse bevolking van South Carolina vond dat de bloemen van deze boom leken op ‘gevleugelde hoofden’: ‘kutuhlpa’.

Er wordt ook gezegd dat ‘catalpa’ in de taal van de Cherokee ‘peul’ betekent. Zo werd de catalpa gewoonweg de ‘bonenboom’. In het Nederlands heeft vooral de naam ‘trompetboom’ zich doorgezet.

Geheimen van oude catalpa’s

De oude bomen hebben vaak nog veel in hun mars! Als ze een tak verliezen, vullen ze het gat in hun kruin* door verticaal nieuwe takken te doen groeien: eigenlijk bijna jonge bomen.

Als hun stam hol is, zijn ze soms in staat om binnenin een verbazingwekkende bedrading aan te maken. Het zijn wortels die in de holte groeien. Die vertrekken op verschillende meters hoogte en dalen af tot in de bodem om zich daar beter te verankeren.

Deze oude catalpa maakt gebruik van die verbazingwekkende oplossingen. We hebben het laatste van hem nog niet gezien ...

Heilzame invloeden van de catalpa

De catalpa is vooral een soort die het stedelijke landschap verfraait. Met zijn exotische oorsprong brengt hij wat diversiteit in de bomen die in de stad zijn aangeplant.

Het is ook een zeer doeltreffende boom om luchtverontreiniging op te vangen. Zijn gigantische bladeren zijn bedekt met een donslaagje dat fijne deeltjes vasthoudt.

Het grote oppervlak van zijn bladerdek maakt van hem een fantastische klimaatregelaar. Hij werpt een brede schaduw en verfrist de lucht rondom hem. Hij kan zeer goed tegen warmte, droge lucht en stof en zou een goede bondgenoot kunnen zijn om de effecten van de ontregeling van het klimaat lokaal te bestrijden.

De catalpa herkennen

Bladeren

Gigantisch (30x20 cm) - In de vorm van een hart (hartvormig) - Dons op de binnenkant - Vallen van de boom (bladverliezend)

Bladerdek

Kleur lente/zomer: lichtgroen - Kleur herfst: geel - Afwezig in de winter

Bloemen

Soort lange trossen (pluimen) - In de vorm van klokjes of trompetten - Kleur: roomwit, geel en paars gestippeld aan de binnenkant

Vruchten

Zeer lang (tot 35 cm) - Soort peulen (doosvruchten) gevuld met zaden - In de winter vaak zichtbaar onder de boom

Bijzondere kenmerken van deze catalpa

Alles is spectaculair aan deze boom. Hij geeft deze centrale plek van het park een exotische uitstraling. Hij lijkt wel uit een tropisch regenwoud te komen.

Zijn bladerdek is eerder breed dan hoog en zijn enorme takken helemaal verwrongen (tortuosa). Er hangen gigantische bladeren aan. De catalpa hangt in de lente vol met lange bloementrossen. Bovendien bungelen aan het einde van de zomer vreemde peulen aan het uiteinde van zijn takken. En hij biedt onderdak en eten aan een hele resem insecten en vogels die luidkeels zingen. Soms zitten er parkieten in de boom. Hun groene verenkleed gaat op in de bladeren.

Dit wezen, dat bulkt van het leven, behoort in Elsene tot een zeldzame soort. Het is een van de meest imposante catalpa’s van het Gewest. Een van de oudste ook. De tuiniers dragen er dus goed zorg voor. Ze hebben een stut geïnstalleerd om zijn enorme horizontale tak te ondersteunen. Ze hebben een omheining geplaatst om hem te beschermen. En ze hebben aan zijn voeten een voedingsrijke bodem gecreëerd zodat hij opnieuw krachten kan opdoen. Zo blijft de boom het landschap verfraaien.

• De kruin is het geheel van takken en twijgen.

(Story and photos created by Priscille Cazin https://www.sylvolutions.eu)

Dit portret is:

- Verrijkt met een illustratie uit de Belgische Federale Staatscollectie in permanente bruikleen aan de Meise Botanical Garden. Zie bijlage. Met dank aan de bibliotheek (erfgoedcollectie) voor deze bijdrage.

- Een initiatief van Christos Doulkeridis, burgemeester, Audrey Lhoest, schepen van Leefmilieu, Groene ruimten en Beplantingen, Toerisme, college van burgemeester en schepenen van Elsene.