Italiaanse populier

Anekdote over de populier

De populier bestaat al meer dan 100 miljoen jaar op aarde! Van alle bomen is de populier altijd de eerste om van zich te laten horen. Zijn bladerdek ruist bij het minste zuchtje wind. Zijn bladeren hangen aan het uiteinde van een lange twijg (bladsteel) waardoor ze dansen in de wind.

Dit originele kenmerk heeft hem sinds de oudheid verschillende namen opgeleverd. De Grieken noemden de populier ‘pappalein’. Dat woord betekent ‘dooreengeschud door de wind’. De Romeinen vonden dan weer dat het geluid van een populier leek op het geroezemoes van een menigte. Zij gaven hem de naam ‘populus’, volk. In het oude Rome verwees dat woord ook naar de samenkomsten van de vrije mannen. De Romeinen plantten populieren op openbare plaatsen waar de burgers bij elkaar kwamen.

Later, tijdens de Amerikaanse revolutie en nog later bij de Franse revolutie werd deze boom massaal aangeplant als symbool van de vrijheid. Hij veroverde een tweede plaats in het hart van de revolutionaire Fransen, net na de linde.

Geheimen van de Italiaanse populier

Men plant Italiaanse populieren vaak op een rij om de wind te breken in open vlaktes.

Deze bomen vormen stevige plankwortels die functioneren als steunberen. Ze verbreden en verstevigen hun basis met hout. Die versteviging groeit langs de stam vanuit de wortels waardoor ze onderaan op de torens van een burcht lijken. Het is de oplossing waarop populieren een beroep doen om mooi stabiel te blijven. Ze zijn ook in staat om het hoofd te bieden aan stevige windstoten.

Populieren zijn niet de enige bomen die plankwortels aanmaken, maar ze zijn een schoolvoorbeeld ervan.

Heilzame invloeden van de populier

Het voornaamste voordeel van de populier is zijn vermogen om zeer grote hoeveelheden water op te pompen die hij opnieuw verspreidt in de atmosfeer. Zo maakt hij de lucht vochtiger, en daardoor ook frisser en makkelijker om te ademen tijdens hittegolven. Dat vocht is in de zomer goed voor onze longen, net als de zuurstof die zijn bladeren produceren. Het is een boom die in staat is om de bodem uit te drogen: een zeer nuttige eigenschap om overstromingen te beperken. Tot slot is de Italiaanse populier het hele jaar door een ongeëvenaarde windbreker. Die troeven maken van hem een bondgenoot om de effecten van de klimaatverandering in de stad tegen te gaan.

De Italiaanse populier herkennen

Vorm

Rijzig - Raketvorm

Bladeren

Driehoekig - Lange twijg (bladsteel) - Getande rand - Vallen van de boom (bladverliezend)

Bladerdek

Kleur lente: glanzend donkergroen bovenaan, lichtgroen onderaan - Kleur herfst: felgeel - Afwezig in de winter

Schors

Geribbeld - Diepe groeven

Bijzondere kenmerken van deze boom

Deze populier is net een vuurtoren aan de rand van de vijver. Hij staat apart, en met zijn 35 à 40 meter hoogte is hij een echt herkenningspunt in het landschap. Des te meer in de herfst, wanneer zijn bladerdek felgeel kleurt! Hij is er duidelijk geplant om het landschap vorm te geven. Dat is een van de redenen die van hem een opmerkelijke boom in de gemeente en in het Gewest maken.

Als je deze reus benadert, merk je dat zijn takken bijna verticaal groeien. Alles aan hem wijst naar de hemel. Het is aan de vijvers de enige boom met een raketvorm.

En dan is zijn schors ook nog eens prachtig. Het is een landschap op zichzelf: met rozige bergtoppen, grijze hellingen en donkere valleien vol begroeiing. De toppen worden gevormd door jong hout dat elk jaar aangroeit. Dat hout duwt de schors aan beide kanten opzij: een beetje zoals magma dat rotsblokken opzij duwt. Mettertijd splijt de schors open en veroudert hij. Hoe ouder hij wordt, des te meer hij bedekt raakt door korstmossen. Die beweging creëert diepe groeven, die gekoloniseerd worden door mossen. Je zou kunnen zeggen dat deze schors een bergketen in volle evolutie is!

(Teksten en foto's van Priscille Cazin - Sylvolutions)

Dit portret is:

- Verrijkt met een illustratie uit de Belgische Federale Staatscollectie in permanente bruikleen aan de Meise Botanical Garden. Zie bijlage. Met dank aan de bibliotheek (erfgoedcollectie) voor deze bijdrage.

- Een initiatief van Christos Doulkeridis, burgemeester, Audrey Lhoest, schepen van Leefmilieu, Groene ruimten en Beplantingen, Toerisme, college van burgemeester en schepenen van Elsene.