Blauwe ceder

Anekdote over de ceder

Ceders behoren tot een bomenfamilie die al miljoenen jaren op aarde bestaat! De atlasceder kan gemakkelijk tot wel 500 jaar oud worden en de Libanonceder soms zelfs 600 tot 700 jaar. Men denkt dat sommige exemplaren zelfs meer dan 1000 jaar oud kunnen worden.

Al ver voor onze tijd stond de ceder bekend om zijn lange levensduur. Hij was heilig in heel wat culturen. Voor de Egyptenaren, Sumeriërs, Grieken en Romeinen stond hij symbool voor de eeuwigheid. Het is een van de bomen die het meest worden aangehaald in de Bijbel. De Arabieren vereren hem al jaar en dag. Het is deze boom die onder de troon van Allah groeit: hij verbindt de aarde en de zevende hemel aan het einde van de Koran.

In lang vervlogen tijden waren de bergen van Noord-Afrika en het Midden-Oosten grotendeels bedekt met cederbossen. De gigantische eeuwenoude bomen van die tijd zijn aan het verdwijnen omdat hun zeer harde, geurige hout dat goed bestand is tegen rotting eeuwenlang massaal geëxploiteerd werd.

Gelukkig is de Libanonceder sinds de 18e eeuw in de mode geraakt in de Europese parken. Daarna volgde de atlasceder in de 19e eeuw. Zo raakten bepaalde bergen in het zuiden van Frankrijk met succes opnieuw bebost. Vandaag wordt hij ingezet tegen de ontbossing van andere Europese regio’s rond de Middellandse Zee.

Geheimen van de ceder

De ceder heeft zich in de loop van de evolutie van de planeet moeten aanpassen aan extreme klimaten. Zijn geheim zit in zijn bladerdek. Dat bestaat uit bijzondere bladeren: naalden.

De naalden zijn een teken van de geniale aanpassing van de ceder. Hun oppervlak is taai (hard) en vooral heel klein: het beperkt de transpiratie of het vochtverlies als het zeer droog is. Dit kleine oppervlak beperkt ook het warmteverlies in zeer koude periodes. De boom kan zo in alle seizoenen zijn bladerdek houden.

De ceder heeft meer dan een trucje achter de hand. Net als de meeste bomen verspreidt hij VOS of vluchtige organische stoffen in de lucht. Dat zijn microscopische stoffen die zijn bladeren afgeven. Ze hebben superkrachten want ze houden ziektes en parasieten op een afstand. De ceder beschikt over speciale VOS. Ze koelen het oppervlak van zijn bladeren af, een beetje zoals wanneer je alcohol op je huid aanbrengt. Daardoor kan de ceder het water zorgvuldig in zijn naalden houden. Het is een ander trucje dat hij gebruikt om het hoofd te bieden aan droogte.

Heilzame invloeden van de atlasceder

In de stad is de ceder in de eerste plaats een soort die het landschap van parken, tuinen en pleinen verfraait. Vooral de atlasceder valt heel erg in de smaak. Zijn blauwgroene bladerdek (glauca) zorgt voor een tikkeltje originele kleur in het landschap. Met zijn exotische oorsprong brengt hij wat diversiteit in de bomen die in de stad zijn aangeplant. Zijn kleine bladeren (naalden) zijn minder productief dan ‘klassieke’ bladeren, maar ze vallen in de winter niet af. De ceder produceert het hele jaar door zuurstof zolang de temperaturen niet onder nul zakken. Hij zuivert de lucht door fijnstof op te vangen en een aangename harsgeur te verspreiden. Hij staat bekend om zijn zuiverende essentiële oliën.

De atlasceder herkennen

Bladeren

Naalden (2 tot 2,5 cm) - Blauwgroen (glauca) - In kleine toefjes (rozetten) - Vallen niet allemaal tegelijk af

Bladerdek

Altijd aanwezig bij de boom (groenblijvend)

Vruchten

Kegels (5 tot 8 cm) - Eivormig - Rechtopstaand op de takken - Fijne schubben in tal van laagjes - Gevleugelde zaden

Schors

Zilvergrijs – Bladdert met de leeftijd af in plakjes

Bijzondere kenmerken van deze atlasceder

Hij groeit in een hoek van het park. Nochtans blijft zijn aanwezigheid niet onopgemerkt, vooral in de winter wanneer hij de enige is die zijn naalden houdt. Bovendien is zijn silhouet mooi uitgebalanceerd, breed en groot. Tot slot geven zijn immense horizontale takken hem tegelijk een sterk en beschermend voorkomen. Hij heeft een geruststellende uitstraling.

Er heerst een serene sfeer rond deze boom. Dat is zonder twijfel te danken aan de blauwgroene kleur van zijn bladerdek. Die kleur komt weinig voor bij bomen en in dit park. Blauw staat bekend om zijn rustgevende effecten, terwijl groen evenwicht en vertrouwen stimuleert.

Deze boom verspreidt ook een aangename geur, vooral bij zachte temperaturen. Zijn bladerdek scheidt microdruppeltjes essentiële oliën af. Daarvan wordt gezegd dat ze de longen openzetten en ons immuunsysteem stimuleren.

Als je er langskomt, profiteer er dan van om boven op de heuvel te gaan staan. Aan zijn voet is een klein panoramisch terras geïnstalleerd. Het nodigt uit om zijn zilvergrijze schors gade te slaan, om het uitzicht over het park te bewonderen en om eens goed in en uit te ademen. Ontspanning gegarandeerd!

(Teksten en foto's van Priscille Cazin - Sylvolutions)

Dit portret is:

- Verrijkt met een illustratie uit de Belgische Federale Staatscollectie in permanente bruikleen aan de Meise Botanical Garden. Zie bijlage. Met dank aan de bibliotheek (erfgoedcollectie) voor deze bijdrage.

- Een initiatief van Christos Doulkeridis, burgemeester, Audrey Lhoest, schepen van Leefmilieu, Groene ruimten en Beplantingen, Toerisme, college van burgemeester en schepenen van Elsene.